Taksim Cumhuriyet Anıtı


Taksim Meydanı’nda yer alan İstanbul’un simge yapılarından biri olan Taksim Cumhuriyet Anıtı, Genç Cumhuriyet’in batılılaşan yüzünü yansıtması açısından önemli yapılardan biridir. İstanbul Belediyesi tarafından Heykeltıraş Pietro Canonica’ya yaptırılan anıtın inşası iki yıldan fazla sürmüştür. Canonica ve yardımcıları Sabiha Bengütaş ile Hadi Bara tarafından inşa edilen anıtın çevre düzenlemesini Mimar Guilio Mongeri yapmıştır.

Taksim Cumhuriyet Anıtı inşa halinde.
Feza Kürkçüoğlu Arşivi
Açıldığından bu yana resmi törenlerin yapıldığı Taksim Cumhuriyet Anıtı.
Feza Kürkçüoğlu Arşivi

Dört cephesinde bronz heykeller bulunan anıtın Harbiye yönünde “Millî Mücadele”, Galatasaray yönünde ise “Cumhuriyet Türkiyesi” canlandırılır. İstanbulluların bağışlarıyla inşa edilen anıt, 9 Ağustos 1928’de 30 bin kişinin katıldığı bir törenle Meclis Başkanı Kazım Özalp tarafından açılır. Anıtın Taksim’e dikilmesiyle burada büyük bir meydan ve çevre düzenlemesi yapılır. Mimar Henri Prost’un projesi çerçevesinde Taksim Topçu Kışlası yıkılarak, Taksim Gezisi hizmete girer.

İstanbul’un simge yapılarından biri olan Taksim Cumhuriyet Anıtı, yenilendikten sonra, 2021.
Video-Fotoğraf: Çağrı İşbilir
İstanbul’un simge yapılarından biri olan Taksim Cumhuriyet Anıtı, yenilendikten sonra, 2021.
Video-Fotoğraf: Çağrı İşbilir

Önünde en çok fotoğraf çekilen bu simge anıt, açılışından itibaren resmî ve gayri resmî törenlerin ve bayramların da uğrak mekânı olur. Gayrimüslimlere karşı saldırıların yapıldığı, İstanbul’un baştanbaşa yakılıp yıkıldığı 6-7 Eylül Pogromu’nun başladığı yer olan anıt, 1960’larda devrimci öğrencilerin ant içtiği, 1 Mayıs 1977’de ise etrafına yerleşen devrimcilerin hayatını kaybettiği yer olarak hafızalara yerleşir.