Galatasaray Lisesi / Meydanı


Galatasaray Meydanı’nda yer alan Galatasaray Lisesi’nin tarihi, II. Beyazıt dönemine kadar uzanmaktadır. 1481’de Osmanlı Devleti’ne yönetici yetiştirmek amacıyla “Galata Sarayı Hümayun Mektebi” ismiyle kurulan okul 1826’da kapanmış, 1838’de tıp eğitimi veren “Galata Sarayı Tıbbiye-i Şahane Okulu” ile eğitim vermeye devam etmiştir.

1900’lü yılların başında Mekteb-i Sultanî binası.
Feza Kürkçüoğlu Arşivi

Galatasaray Lisesi’nin temelleri 1868’de kurulan “Mekteb-i Sultani” ile atılır. 1912’de Balkan Savaşları’nda okulun öğretmen ve öğrencileri silâhaltına alınırken, Kurtuluş Savaşı’nda ise bu kez öğretmen ve öğrenciler gönüllü olarak cepheye giderler. Modern eğitimin ülkemize girişinde ve yaygınlaşmasında öncülük yapan ve Cumhuriyet ile birlikte “Galatasaray Lisesi” ismini alan okulda Fransızca ve Türkçe eğitim verilir. Yatılı, ilk, orta ve lise bölümleri bulunan okula 1965’te kız öğrenciler de alınır. 1992’de Galatasaray Eğitim ve Öğretim Kurumu, 1994’te Galatasaray Üniversitesi Galatasaray Lisesi adıyla eğitime devam eder.

1900’lü yılların başında Mekteb-i Sultanî binasının girişi.
Feza Kürkçüoğlu Arşivi

Galatasaray Lisesi, eğitim tarihimizin yanı sıra spor tarihimizin de kilometre taşlarından biridir. Galatasaray Spor Kulübü, 1905 yılında Galatasaray Lisesi öğrencisi Ali Sami Yen ve arkadaşları tarafından kurulmuştur.
1976-1980 yılları arasında Galatasaray Lisesi, liseli devrimci gençlik hareketinin yükseldiği liselerden biri olarak öne çıkar.

27 Mayıs 1995’te İHD üyeleri, kayıp yakınları ve “Arkadaşıma Dokunma İnisiyatifi”nin bir araya gelmesiyle her cumartesi günü Galatasaray Meydanı’nda oturma eylemi yapan ve Cumartesi Anneleri/İnsanları olarak anılan topluluk farklı zaman dilimlerinde devletin güvenlik güçlerince gözaltında zorla kaybedilen insanların yakınlarından oluşmaktadır. 12 Eylül 1980 Darbesi sürecinde gözaltında zorla kaybedilenlerin aileleri de Cumartesi Anneleri/İnsanları arasındadır. 1995’ten 2018’e kadar, kaybedilen evlatlarının, annelerinin, babalarının, kardeşlerinin, eşlerinin ve arkadaşlarının akıbetinin açıklanmasını, bu insanlığa karşı suçun fail ve sorumlularının cezalandırılmasını isteyen Cumartesi Anneleri/İnsanları yasaklamalara, saldırılara ve gözaltılara rağmen “sessiz eylemleri”ne Galatasaray Meydanı’nda devam etti.

1995’ten beri Galatasaray Meydanı’nda toplanan Cumartesi Anneleri/İnsanları, akrabalarının fotoğrafları ile.
Ali Öz Arşivi

25 Ağustos 2018’de Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın 700. hafta buluşmasına polis bir kez daha saldırdı, tıpkı 800. hafta buluşmasında olduğu gibi. O tarihten bu yana polis ablukasında olan meydan kayıp yakınlarına ve hak savunucularına kapalı. Cumartesi Anneleri/İnsanları meydanlarına kavuşana kadar her platformda eylemlerine yılmadan devam ediyorlar.

Plaza de Mayo Mothers destek için Galatasaray Meydanı’nda, 1995.
Ali Öz Arşivi
İstanbul’un en eski liselerinden biri olan Galatasaray Lisesi, 2021.
Video-Fotoğraf: Çağrı İşbilir
İstanbul’un en eski liselerinden biri olan Galatasaray Lisesi ve 1995’ten beri
Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın toplandıkları Galatasaray Meydanı, 2021.
Video-Fotoğraf: Çağrı İşbilir