1961’den beri Sirkeci-Harem arasında çalışan arabalı vapurların kalktığı Sirkeci’deki iskele, anti-faşist mücadelede öldürülen devrimcilerin toprağa verilmek üzere memleketlerine uğurlandığı bir iskele olarak özellikle 78 Kuşağı’nın hafızalarında unutamadıkları bir mekân olarak yer etmiştir. Yenilenen rıhtımıyla Sirkeci Vapur İskelesi, 2021. Video-Fotoğraf: Çağrı İşbilir… Read More
Sirkeci, Bahçekapı’da bulunan İstanbul’un tarihi hanlarından Sanasaryan Han, 1895’te, tüccar Mıgırdiç Ağa Sanasaryan tarafından Mimar Hovsep Aznavur’a yaptırılmıştır. Yapıldığında “Sanasaryan Han” ismiyle anılan binanın, geliri Ermeni çocuklarının eğitimi için kullanılmak üzere Türkiye Ermenileri Patrikhanesi’ne bağışlanmıştır. Biri bodrum olmak üzere altı katlı, ortası taş avlulu neo-klasik tarzda kâgir bir bina… Read More
Gülhane Parkı’nın karşı sırasında yer alan eski Adli Tıp-Morg binası, 1975 ile 1985 arası devrimci öğrencilerin öldürülen arkadaşlarının cenazelerini almak için sıkça geldikleri bir mekândır. 1923’ten sonra uzun yıllar Adli Tıp-Morg binası olarak kullanılan “Soğukçeşme Askerî Rüştiyesi” eski bir fotoğrafta.Feza Kürkçüoğlu Arşivi 1875’te “Soğukçeşme Askerî Rüştiyesi” olarak inşa… Read More
Cağaloğlu’nda bugün İstanbul Erkek Lisesi olarak kullanılan eski Düyun-u Umumiye (Osmanlı Devleti Genel Borçlar Kurumu) binası, Mimar Alexandre Vallauri tarafından 1897’de inşa edilmiştir. Tarihi 1884’te açılan Numune-i Terakki’ye kadar uzanan okul, 1923’te “İstanbul Erkek Lisesi” ismini alarak, 1933’te de bugünkü tarihi binasına taşınmıştır. Eski bir kartpostalda İstanbul Erkek Lisesi… Read More
Türk Tabipler Birliği 1953’te İstanbul’da kurulmuştur. O dönemde ülke çapında açılan 23 odadan biri de İstanbul Tabip Odası’dır. 1975’te bugün hizmet verdiği bina inşa edilmiştir. Toplumsal muhalefetin yükseldiği yıl oda yönetiminde de değişim olur. 1975 ile 1980 yılları arasında olduğu kadar 12 Eylül 1980 Darbesi’nden sonra da insan hakları… Read More
Sınırlı Sorumlu Yazar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi (YAZKO), Türkiye’nin ilk ve tek yazar ve çevirmenler kooperatifi olarak 22 Nisan 1980’de kurulmuştur. 12 Eylül 1980 Darbesi’nden sonra kültür ve sanat alanında bir soluk olan YAZKO kapandığı 1986 yılına kadar iki yüzün üzerinde kitap, Yazko Edebiyat, Yazko Çeviri, Yazko Felsefe… Read More
1920’den bu yana Sultanahmet’te hizmet veren ve Sultanahmet Meydanı’na bakan Tarihi Sultanahmet Köftecisi, çalışanların ve öğrencilerin uğrak mekânlarından biridir. Aynı ismi kullanan başka köfteciler açılsa da “Selim Usta”nın dükkânı İstanbul’un en ünlü köftecisi olarak bilinmektedir. 1920’den bu yana hizmet veren Tarihi Sultanahmet Köftecisi, 2021. Video-Fotoğraf: Çağrı İşbilir … Read More
Sultanahmet Meydanı’nın sonunda yer alan İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi olarak bilinen binanın ve okulun tarihi 1883’e kadar uzanmaktadır. Mimar Raimondo D’Aronco tarafından “Ziraat Bakanlığı” binası olarak inşa edilen yapı, Hamidiye Ticaret Mekteb-i Âlisi’ne ev sahipliği yapmıştır. 1977’de bir sabotajda yakılan 98 odalı bina, dış duvarları hariç 1984… Read More
Sultanahmet’te, Topkapı Sarayı’nın yanı başında yer alan Sultanahmet Cezaevi, 1996’dan bu yana Four Seasons Oteli olarak hizmet vermektedir. İsimlerini cezaevinden alan Tevkifhane Sokak ile Kutlugün Sokak arasında yer alan Sultanahmet Cezaevi, 1918-1919 yıllarında inşa edilir. “Dersaadet Cinayet Tevkifhanesi” ismiyle açılan yapının mimarının Mimar Vedat Tek olduğu düşünülmektedir. Cezaevi girişindeki… Read More
Tarihi Yarımada’nın uç kısmında yer alan, ismini “Sultanahmet Camii”nden alan semtin ünlü meydanı, Bizans döneminde “Hipodrom”, Osmanlı döneminde “At Meydanı”, Cumhuriyet döneminde ise “Sultanahmet Meydanı” ismiyle anılmıştır. Meydanda bulunan Bizans dönemi anıtları ve etrafında bulunan Osmanlı dönemi yapıları ile Sultanahmet Meydanı adeta bir açık hava müzesi gibidir. Eski bir… Read More
Sultanahmet Meydanı’na gelmeden, İmran Öktem Caddesi üzerinde bulunan Sultanahmet Adliyesi, 1955 ile 2012 yılları arasında “İstanbul Merkez Adliyesi” olarak kullanılmıştır. 1939’da yanan bina, 1955’te Sedat Hakkı Eldem ve Prof. Emin Halid Onat tarafından inşa edilmiştir. 2012’de adliye, Çağlayan’daki yeni binaya taşınınca eski adliye binasında da İstanbul İl Milli Eğitim… Read More
1970’li yıllarda Piyerloti Caddesi’ndeki 21 numaralı bina, Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Merkezi ve İstanbul İl Örgütü ile bir ara Yazarlar Sendikası’na da ev sahipliği yapmıştır. Yine Piyerloti Caddesi, Dostluk Sokak’ta bulunan Huzur Kahvesi de devrimci öğrencilerin buluştuğu bir mekân olarak bilinir. Piyerloti Caddesi, Numara: 21/3 Çemberlitaş adresinde bulunan Türkiye İşçi… Read More
Piyerloti Caddesi’nin başında bulunan Balıkesir Yurdu, 1960’lardan başlayarak 1980’lere kadar devrimci öğrencilerin kaldığı bir yurttur. Merkezi bir konumda bulunması nedeniyle sık sık saldırılarla karşı karşıya kalmıştır. 1971’de ülkücülerin yurt baskınında Niyazi Tekin isimli devrimci öğrenci öldürülmüştür. 1974-1980 yılları arasında anti-faşist mücadelenin önemli mevzilerinden biri olan Balıkesir Yurdu, kapandıktan sonra… Read More
Çarşıkapı’da cadde üzerinde yer alan külliye, Sadrazam Çorlulu Ali Paşa tarafından 1707-1709 yılları arasında inşa ettirilmiştir. Külliye içindeki medrese, 1910 ve 1965 yıllarında onarım geçirmiştir. 1970’lerden başlayarak öğrencilerin ve turistlerin uğrak yeri olan medrese, avlusunda bulunan nargile kahvesi ile de ünlüdür. Bu medrese, 1980’den sonra da öğrencilerin gittiği bir… Read More
1960’lardan başlayarak devrimci öğrencilerin kaldığı Kadırga Yurdu, 1974-1980 yılları arasında İstanbul’daki öğrencilerin katıldığı seminer ve forumlarla devrimci öğrenci hareketinin örgütlenmesinde önemli rol oynamıştır. Bu yıllar arasında defalarca saldırıya uğrayan, bombalanan ve hemen her fırsatta polis tarafından basılan yurt, Kumkapı ve Yenikapı civarındaki örgütlenmelerin merkezi olurken aynı zamanda da Beyazıt’taki anti-faşist… Read More
1970’li yıllardan 1980’li yıllara kadar Darüşşafaka Pasajı ya da Çemberlitaş Pasajı olarak bilinen yapı içinde yer alan İpek ve Şafak sinemaları ile Tarihi Çemberlitaş Muhallebicisi öğrenci gençliğin gidip geldiği yerler arasındadır. Pasaj yenilenmiş, ancak çok fazla değişime uğramıştır. Pasajın karşısında bulunan Cennet Muhallebicisi tıpkı pasaj içindeki muhallebici gibi öğrenciler tarafından… Read More
Beyazıt’ta öğrenci hareketinin öne çıktığı okulların başında gelen Maliye Muhasebe Yüksek Okulu, devrimci öğrencilerin çoğunlukta olduğu, 1975-1980 yılları arasında yapılan saldırılara karşı direnen okullardan biridir. Öğrenciler tarafından kurulan Maliye Muhasebe Araştırma Derneği (MAMAD) sadece okulun değil, Beyazıt’taki devrimci öğrencilerin de toplandığı bir merkez olmuştur. 1982 yılında Galatasaray İşletmecilik Yüksekokulu, Aksaray… Read More
Devrimci öğrenci hareketinin gelişiminde yurtlar önemli işlevler üstlenmiştir. 12 Mart 1971 Darbesi ile terk edilen yurtların bazıları ülkücüler tarafından işgal edilmiş, devrimci öğrencilerin kaldıkları yurtlar da 1974-1980 yılları arasında sürekli saldırıya uğramıştır. Beyazıt’ta anti-faşist mücadelenin en önemli desteklerinden olan Denizli Yurdu, Balıkesir Yurdu ve Kadırga Yurdu arasındaki bölge ülkücüler… Read More
Beyazıt Meydanı’na bakan Küllük Kıraathanesi, 1970’lerden başlayarak 1980’lere kadar Beyazıt’taki ülkücülerin toplandığı mekân olmuştur. Kıraathanenin kapatılmasından sonra ülkücüler bölgeden ayrılmayarak Küllük Kıraathanesi yanındaki Platin Bilardo Salonu, Marmara Kıraathanesi ve yakındaki kahvelere yerleştiler. Eskiden Küllük ve Marmara isimli kahvehanelerin olduğu blok bugün otel ve iş hanı olmuş durumda, 2021. Video-Fotoğraf: Çağrı İşbilir … Read More
Tarihi Darülfünun-i Osmanî’ye kadar uzanan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi, 1933’te Zeynep Hanım Konağı’nda öğretime başlamış, 1942’de çıkan yangında konak tamamen yanmış ve 1952’de Mimar Emin Onat ve Mimar Sedat Hakkı Eldem tarafından inşa edilen Fen ve Edebiyat fakülteleri binasında öğretime devam etmiştir. 1909 ile 1942 yılları arasında Fen ve… Read More
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi de tıpkı Fen Fakültesi gibi 1933’te Zeynep Hanım Konağı’nda, 1952’den bu yana da inşa edilen binasında öğretime devam etmektedir. 1968’de boykotlarla gündeme gelen Edebiyat Fakültesi, 1974’ten 1978’e kadar ülkücülerin işgali altındaydı. Saldırılara karşı devrimci öğrenciler Hukuk Fakültesi’ne olduğu gibi Edebiyat Fakültesi’ne de topluca gidip gelmeye… Read More
1955’te açılan Vezneciler Site Öğrenci Yurdu, günümüze dek gelen yurtlardan biridir. 1968’den başlayarak devrimci öğrenci hareketinin bölgedeki en önemli mevzisi olan yurt, 1974 ile 1977 yılları arasında da seminerlerin, toplantıların yapıldığı, Beyazıt’taki mücadelenin merkezlerinden biri olur. Eskiden ismi Site Öğrenci Yurdu olan bina günümüzde Vezneciler Kız Yurdu olarak hizmet vermekte,… Read More
Süleymaniye Külliyesi’nin karşısında Tiryaki Çarşısı olarak bilinen bir dizi dükkân, kuru fasulyeci ve kahvelerden oluşmaktadır. Üniversite öğrencilerinin ve Süleymaniye Külliyesi’ni ziyarete gelenlerin yemek yiyip çay ve kahve içtikleri bu mekânlar arasında çarşının en başında bulunan, 1924 yılından beri kuru fasulyecilik yapan Kuru Fasulyeci Erzincanlı Ali Baba dükkânı yer alır. Read More
1961 yılında kurulan, İstanbul Üniversitesi öğrencilerine temel sağlık ve kültür hizmeti sunan İstanbul Üniversitesi Mediko-Sosyal merkezi uzun yıllar boyunca devrimci öğrenci hareketinin kültür-sanat faaliyetleri yürüttüğü mekânlardan biri olmuştur. 1974 yılından başlayarak 12 Eylül Darbesi’ne dek üniversiteye bağlı fakültelerde resmî birimlerde, yoksa kurulan derneklerde örgütlenen devrimci öğrenciler tiyatro, müzik, folklor, spor… Read More
15. yüzyıldan bu yana kitapseverlere hizmet eden Sahaflar Çarşısı, İstanbul’un en eski çarşılarından biridir. 1460’ta kurulan Kapalıçarşı içinde faaliyet göstermeye başlayan sahaflar 1894 Depremi’nin ardından o zamanki adı ile “Hakkaklar Çarşısı”na taşınırlar. Eski kitap ve hat sanatının seçkin örneklerinin alınıp satıldığı çarşı, 6 Ocak 1950’de çıkan yangında harap olur. Yeniden… Read More
Beyazıt Meydanı, sadece Beyazıt Camii ve İstanbul Üniversitesi ile ünlü değildir. Beyazıt Devlet Kütüphanesi, kahvehaneler ve Sahaflar Çarşısı da meydanın canlı köşelerindendir. Beyazıt Cami’nin etrafını çevreleyen çınar ağaçlarından adını alan Çınaraltı açık hava kahvelerinin tarihi, Kanuni devrine kadar uzanır. 1930’larda Beyazıt Meydanı’nın ünlü Küllük Kahvesi.Feza Kürkçüoğlu Arşivi Beyazıt Meydanı… Read More
İstanbul Üniversitesi’nin kuruluş tarihinin, Fatih Sultan Mehmed’in 1453’te kurulmasını istediği “Sahn-ı Seman Medresesi”nin devamı olarak görüldüğünden 1453’e kadar uzandığı iddia edilse de İstanbul Üniversitesi, 1933 yılında Cumhuriyet’in ilk ve tek üniversitesi olarak kurulmuştur. Osmanlı döneminde yükseköğrenim kurumu olarak 19. yüzyılda eğitime başlayan Darülfünun, 1863, 1869, 1874 ve 1900’de dört… Read More
Beyazıt Meydanı, 393 yılında İmparator Teodosius döneminde şehrin en büyük meydanı olarak inşa edilmiştir. Teodosius Forumu adını taşıyan meydan, 1204’teki Latin istilası sırasında tüm kent gibi, büyük hasar görmüş ve harabeye dönmüştür. Meydanın kuzeyinde, Fatih Sultan Mehmed’in yaptırdığı şimdi yok olmuş olan “Eski Saray” denilen ilk saray bulunur. 16. Read More
